Tổng quan nhiễm trùng đường hô hấp trên

Nhiễm trùng đường hô hấp trên, hay còn được gọi là nhiễm khuẩn đường hô hấp trên hoặc cảm lạnh thông thường, là tình trạng nhiễm trùng xảy ra tại các cơ quan thuộc hệ thống đường dẫn khí trên, gồm:

• Thanh quản
• Xoang
• Khoang mũi
• Đường mũi hoặc lỗ mũi
• Hầu họng

Cảm lạnh là tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp trên phổ biến nhất. Người lớn thường trải qua 2–3 lần nhiễm trùng đường hô hấp trên mỗi năm. Đối với trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, số lần mắc bệnh có thể nhiều hơn do hệ miễn dịch của chúng chưa phát triển hoàn thiện.

Thông thường mỗi lần bị bệnh sẽ kéo dài trong khoảng 3–14 ngày (cấp tính). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng nhiễm trùng này có thể tiến triển thành các bệnh lý nghiêm trọng hơn, như nhiễm trùng xoang (viêm xoang) hoặc viêm phổi.

Xem thêm: Cẩm nang bệnh thương hàn & lời khuyên phòng tránh

Cảm lạnh là tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp trên phổ biến nhất

Nguyên nhân

Khi thực hiện quá trình hô hấp, niêm mạc đường hô hấp trên là nơi tiếp xúc với không khí đầu tiên, đóng vai trò làm ẩm, sưởi ấm và lọc sạch một phần không khí trước khi đi vào khí quản. Các chức năng này được thực hiện là nhờ có các lông nhỏ và dịch nhầy trên lớp niêm mạc của các cơ quan hô hấp trên.

Cụ thể, dịch nhầy đóng vai trò quan trọng trong việc kết dính các phân tử bụi, vi khuẩn và virus có trong không khí khi đi vào cơ thể, ngăn chúng xâm nhập và gây hại cho các cơ quan hô hấp ở phần dưới. Ngoài ra, lông mao trên bề mặt niêm mạc của hệ hô hấp cũng có tác dụng tương tự, là nơi giữ bụi bẩn và vi sinh vật gây bệnh, ngăn chúng xâm nhập vào bên trong.

Tuy nhiên, do việc bám giữ virus, vi khuẩn và bụi bẩn, vì thế niêm mạc của các cơ quan hô hấp trên có nguy cơ cao bị tấn công dẫn đến viêm nhiễm. Điều này cũng lý giải tại sao các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên phổ biến hơn so với các nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Bên cạnh đó, các yếu tố như ô nhiễm môi trường, thời tiết thay đổi cũng góp phần dẫn đến nhóm bệnh lý này.

Triệu chứng

Theo các chuyên gia y tế, các triệu chứng phổ biến khi đường hô hấp trên bị nhiễm trùng bao gồm:

• Ho
• Sưng, khó chịu ở mũi
• Sốt nhẹ (triệu chứng thường thấy khi trẻ bị viêm đường hô hấp trên)
• Sổ mũi, nước mũi nhiều bất thường
• Nghẹt mũi
• Cảm giác đau hoặc nhức do áp lực tăng ở trong xoang
• Đau họng hoặc cảm thấy rát họng
• Hắt hơi

Những triệu chứng này thường trở nên nghiêm trọng hơn trong vòng 2-3 ngày đầu và sau đó dần giảm đi. Tuy nhiên, ho có thể kéo dài ngay cả khi nhiễm trùng đã qua đi, do đường thở vẫn còn bị sưng. Cùng với những triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên đã nêu trên, một số triệu chứng hiếm gặp khác cũng có thể xảy ra bao gồm:

• Hơi thở có mùi khó chịu
• Cảm giác mệt mỏi toàn thân
• Đau đầu
• Mất khứu giác
• Ngứa mắt

Phần lớn bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên thường không quá nghiêm trọng và không đe dọa nhiều đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, triệu chứng của bệnh có thể kéo dài và tái phát, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Nếu không điều trị kịp thời và hiệu quả, bệnh có thể gây ra các biến chứng như viêm phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, hen phế quản hoặc giãn phế quản.

Viêm đường hô hấp trên ở trẻ em và người lớn tuổi đáng ngại hơn nhiều so với tình trạng bệnh ở những người có sức khỏe nền tốt. Thực tế, hằng năm có không ít trường hợp bệnh nhân tử vong do nhiễm trùng đường hô hấp trên và các biến chứng của bệnh.

Nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ em có xu hướng nghiêm trọng hơn so với bình thường

Mặc dù đây là căn bệnh phổ biến, chúng ta vẫn có thể tránh được nhiễm trùng đường hô hấp trên bằng cách hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh và nguy cơ lây lan từ những người xung quanh. Dưới đây là những biện pháp mà bạn nên thực hiện để bảo vệ hệ hô hấp của mình, tránh nhiễm trùng cũng như ngăn chặn nhiều bệnh lý nguy hiểm khác:

• Rửa tay đúng cách: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng là biện pháp quan trọng để loại bỏ vi khuẩn và virus, ngăn cản chúng xâm nhập từ tay vào hệ hô hấp và gây bệnh. Nước rửa tay Lifebuoy với khả năng diệt khuẩn vượt trội, lên đến 99,9% là sự lựa chọn hàng đầu, giúp bảo vệ sức khỏe của bạn khỏi nguy cơ mắc bệnh.
• Bảo vệ hệ hô hấp: Khi ra ngoài, đặc biệt khi thời tiết thay đổi, môi trường có nhiều khói bụi và hóa chất, bạn hãy đeo khẩu trang và che kín cổ họng và mũi để hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh.
• Hạn chế hút thuốc: Khói thuốc lá vô cùng độc hại đối với sức khỏe, đặc biệt đối với niêm mạc đường hô hấp, bao gồm cả việc hút thuốc lá chủ động và tiếp xúc với khói thuốc lá từ người khác. Hạn chế hút thuốc sẽ giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tránh tụ tập: Bạn nên hạn chế tụ tập đám đông trong một không gian nhỏ hẹp, hầm bí, đặc biệt trong mùa dịch bệnh để tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh từ những người khác.

Rửa tay với xà phòng là một trong những biện pháp hiệu quả phòng tránh nhiễm trùng đường hô hấp trên

Nhiễm trùng đường hô hấp trên có nguy hiểm không?

Nhiễm trùng đường hô hấp trên có nguy hiểm nếu người bệnh không được điều trị đúng cách và kịp thời. Khi đó, nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể lan sang đường hô hấp dưới, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Nếu tình trạng bệnh nghiêm trọng, đặc biệt do vi khuẩn gây ra, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm tim, viêm màng túi tiểu hoặc viêm khớp cấp.

Triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên cấp là gì?

Triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên cấp bao gồm ho, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, đau họng, có cảm giác đau rát họng,... và đặc biệt ở trẻ em có thể đi kèm với sốt. Những triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột và kéo dài trong khoảng vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và phản ứng cơ địa của mỗi người.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp trên. Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm virus và vi khuẩn gây bệnh, thường xuyên vệ sinh tay với xà phòng là biện pháp vừa đơn giản lại vừa hiệu quả. Bên cạnh đó, đừng quên truy cập ngay website Lifebuoy để tìm hiểu thêm các kiến thức hữu ích nhằm bảo vệ sức khỏe của chính bản thân và gia đình nhé!